“Natuurrijk
spelen, leren
en leven”

Actueel week 34 - 2007

Richard Louv: Het laatste kind in het bos

‘Ik speel liever binnen, want daar zitten de stopcontacten’, zegt een jongen uit groep zes. Als u met een jongere praat kan hij u waarschijnlijk het een en ander vertellen over de regenwouden in het Amazonegebied, maar niet over de laatste keer dat hij alleen op ontdekking het bos inging of dat hij op zijn rug in het veld lag te luisteren naar de wind.
Nooit eerder in de geschiedenis brachten zoveel kinderen zo’n groot deel van hun tijd binnenshuis door, vaak zittend achter een tv- of computerscherm. Richard Louv brengt het gebrek aan contact met de natuur van de online-generatie in verband met verontrustende trends als de groei van overgewicht, concentratiestoornissen of depressies bij kinderen.
In korte tijd is Het laatste kind in het bos in de Verenigde Staten tot een bestseller geworden. Daar was het boek de aanzet tot een nationale dialoog. Louv is de eerste die recent onderzoek in kaart heeft gebracht waaruit blijkt dat direct contact met de natuur van wezenlijk belang is voor de fysieke en emotionele gezondheid van kinderen. Louv slaat niet alleen alarm, maar vertelt ook hoe we kunnen proberen de verbroken relatie kunnen herstellen.
De wetenschapsjournalist Richard Louv schrijft voor de San Diego Tribune, en is lid van de adviesraad van de National Scientific Council on the Developing Child en het Parents Magazine. Tien jaar lang trok hij Louv kriskras door Amerika en onderweg sprak hij met pedagogen, milieuactivisten, ouders, kinderen, studenten, onderwijzers, wetenschappers en religieuze leiders. Zijn onderzoek bracht hem tot de conclusie dat de babyboomers waarschijnlijk de laatste generatie vormen waarvan de leden in hun jeugd vrijelijk in het bos konden zwerven, het riviertje achter hun huis konden onderzoeken of op open stukjes land hutten konden bouwen. Kinderen die na 1980 zijn geboren, hebben in groeiende mate te maken met een natuurtekortsyndroom.

Kind en Natuur , terug van weggeweest!!

De remedie is kinderen opnieuw voor de natuur te interesseren en mee naar buiten te nemen. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat kinderen veel baat hebben bij het opdoen van concrete natuurervaringen: gevoelens van angst en depressie worden getemperd, hun besef van eigenwaarde wordt versterkt, hun nieuwsgierigheid en hun creativiteit nemen toe, en hun gevoel van verbondenheid met de natuur en de naaste omgeving wordt versterkt.
In Louvs eigen woorden: ‘Gedurende al de jaren dat de mens op aarde was, hebben kinderen veel tijd doorgebracht met spelen of werken in de natuur. Binnen twee, drie decennia is dat type activiteiten van kinderen vrijwel volledig verdwenen. Niettemin is het verlangen de natuur in te gaan een deel van onze genetisch make up. Het zit in ons, het is deel van ons.’
‘Het woord “verwondering” is denk ik het belangrijkste woord van mijn boek. Dat moment van verwondering, toen je als een kind van drie of vier jaar de achtertuin inkroop en daar tussen de struiken een steen vond en omdraaide en dan ontdekte dat je niet alleen in het universum bent. Of dat je de bossen inging en daar luisterde naar het bewegen van de bladeren. Dergelijke momenten van verwondering zijn de bron van alle spirituele groei. Hoe kan het zo ver gekomen zijn dat we kinderen die bron van verwonderingsteeds meer onthouden?’

Wetenschappelijke studies onderstrepen de bewering van Louv dat contact met de natuur niet louter een luxe is maar een essentieel onderdeel van een gezonde ontwikkeling van kinderen. Louv: ‘Die studies wijzen uit dat kinderen met symptomen ADHD er merkbaar baat bij hebben als ze contact hebben met de natuur, zelfs al is het maar een klein beetje. Kinderen die in een natuurlijke omgeving spelen zijn veel creatiever dan kinderen die op asfalt spelen. Studies over stress laten zien dat stressniveaus dramatisch afnemen door gewoon de natuur in te gaan. Het in de natuur zijn is een essentieel onderdeel van het menszijn. Wat weerhoudt ons er toch van onze kinderen buiten te laten spelen?’

Uitgever Jan van Arkel, Utrecht
ISBN 97890 62244 683. Paperback, 320 pagina’s